SINAVLARA HAZIRLIK SÜRECİNDE UYKU DÜZENİ
Bireyin sadece sınava hazırlık sürecinde değil her gün sağlıklı ve uzun bir yaşam için düzenli uyuması gereklidir. Düzenli ve iyi uyku, bilişsel performansı olumlu etkilemektedir, uykusuzluk ise konsantrasyonun düşmanıdır. Sınava hazırlık süreci yaklaştıkça uykusuzluk, stresle de birleşerek adaylarda bir soruna dönüşebilir.
Başarılı olmanın en önemli aşamalarından biri çalışmaktır. Bir çalışmadan verim alınabilmesi için de bireyin ilk olarak fizyolojik sonra da psikolojik hazırlığı oldukça önemlidir. İyi bir uyku düzeni olmayan bireyin günlük yaşam ve bilişsel aktivitelerinde ciddi problemler yaşanır. Sınavlara hazırlık sürecinde sağlam bir uyku, çalışılan konuları anlama, ders çalışmaktan verim alma gibi kritik noktalarda önem taşır. Uykusuzluk durumu ne kadar artarsa çalışılan dersten verim alma da o kadar azalır. Bu sebeple sınav adayı uykusunu iyi almış olmalıdır ve bunu düzene koymuş olmalıdır.
Sınavlara hazırlık sürecinde her bireyin uyku ihtiyacının farklı olduğunu göz ardı etmemek gerekir. Uyku düzenini belirleme noktasında kişisel özellikler göz önüne alınmalıdır. Sınav hazırlığı senesinde "uykudan feragat etmek" bireyi neredeyse hiç uyumamaya, uyumanın vakit kaybı olduğuna inanmaya itebilmektedir. Ancak düzenli ve kaliteli uyku, başarının temel taşlarından biridir. Kimine 9 saat yetmezken bir diğerine 7 saat yeterli olabilir. Sınava hazırlanan bir bireyin günde ortalama 7-8 saat uyuması gerekir. Uyku düzeni birey bazlı ayarlanmalıdır. Ancak belirli bir saatin altında kalan uyku saati bireyin anlamasını ve algılamasını zorlaştırır. Konsantrasyon bozuklukları, esneme, okuduğunu anlamama gibi verimli çalışmanın önüne geçecek sorunlar yaşanabilir.
Sınavlara hazırlık sürecinde uyku saatinin ders çalışma saatleri veya eğlence saatleriyle de çakışmaması gerekir. Verim alınabilecek saatler her bireyde farklıdır. Uyku saatleri verimli çalışma saatlerine denk gelmemelidir. Bu yüzden bireyin bu vakitlerde akademik çalışmalarına vakit ayırması gerekir. Sınav adayının hafta sonu daha fazla uyuma yönünde talebi olursa bu da plan dahilinde olmalıdır. Bireyin uyku düzeninde hafta sonu ve hafta içi arasında birtakım farklılıklar söz konusu olabilir. Hafta içi her gün okula giden veya bir işte çalışarak sınava hazırlanan bireyler, hafta sonu daha geç kalkabilmektedir. Yine de hafta içi ve hafta sonu uyuma-uyanma saatleri arasındaki fark çok fazla olmamalıdır. Buna dikkat edilerek hafta sonu uyku planı esnek yapılabilir. Birey en az 6 saat uyku uyumazsa vücutta kortizol fazla miktarda salgılanır. Bu hormon stres hormonudur ve olumsuzluk yaratan düşünceleri arttıran kaynaklardan biridir. Bu yüzden dengeli ve yeterli bir düzenin sağlanması gerekir. Düzeni sağlamak, dinçliği ve verimi yakalaman açısından oldukça önemlidir.
Sınavlara hazırlık sürecinde adayların kaliteli uyku düzenini oluşturabilmeleri için bazı noktalara da dikkat etmeleri gerekir. Biyolojik olarak temel faktör güneşe bağlı aydınlık-karanlık algısıdır. Gün içinde uyumaktan ve geceleri ders çalışmak için uyanmaktan kaçınmak gerekir. Yani biyolojik saat kavramına uygun olarak hareket edilmelidir. Bilgisayar/telefon gibi teknoloijk aletlerin kullanımının gece geç saatlerde azaltılması önemlidir. Ders çalışma esnasında hafif besinler tüketilmelidir. Doğru ve sağlıklı beslenme bireyi fizyolojik ve zihinsel olarak geliştirir ve dinç tutar.
Yatmadan önce duş almak uykunun kalitesini artırıcı etki yapabilmektedir. Odanın, yatağın temiz, havadar ve toplu olması da önemlidir.
Doğru bir uyku planı, bireyin güne dinç başlamasını ve dinç devam ettirmesini sağlar. Bu da çalışmaların verimini doğrudan etkileyecek bir etken olur.
