SINAVLARA HAZIRLIK SÜRECİNDE PLANLI ÇALIŞMANIN ÖNEMİ

Planlı ve sistemli çalışma, gerek öğrencilik sürecinde ders çalışırken gerekse iş yaşantısında bir işe başlamadan önce yapılması gereken en önemli basamaktır. Bir sınav hazırlığı sürecinde planlı, programlı ve sistemli çalışıyor olmak, hem kat edilen yolu gösterirken hem de eksikleri ve eksiklerin ne şekilde düzeltilebileceğini yol gösterici bir biçimde göstermiş olur.

Bir alanda başarılı olmak için neyin,  ne kadar çalışılacağı, ne zaman çalışılacağı, ne kadar gayret gösterilmesi gerektiği gibi soruların cevaplarını süreç başında bilmek önemlidir. Zamanı kontrollü ve tasarruflu kullanarak israf etmemek, sağlıklı şekilde değerlendirebilmek için her etkinliği planlı bir şekilde yapmak gerekir. Planlı çalışmak, baştan sona bir amaç uğruna yapılan somut bir adımdır. Bu yüzden bireyi dağınık çalışmaktan kurtarır ve ilerlediği basamakları somut ve nesnel bir şekilde bireye gösterme fırsatı yaratır.

Planlı çalışma, bir işin hazırlanmasında bireyin kendisine yeterli zamanı etkin ve aktif bir şekilde ayarlamasına yardımcı olur. Sonuçları somut ve nesnel gösterdiği için sorunların çözülmesini kolaylaştırır ve bireyin özgüvenini artırır. Plan yapan birey doğru kararlar alır, kararsızlık boyutundan kurtulmuş olur; bireyin hayatını boşluktan ve zaman savurganlığından uzaklaştırıp kontrol altına almayı kolaylaştırır, bu da çalışma isteğini arttırır. Karar alma ve uygulama becerisini arttırır. Bireyin kendisine ait tam yeterliliğini ve performansını, güçlü ve zayıf yanlarını görmesine yardımcı olur; hayal edilen okula, işe, geleceğe bir adım daha yaklaştırmayı sağlar.

Planlı çalışma noktasında bir birey, çalışmak için ayrılacak saatleri saptarken çalışılacak dersin verildiği gün ve saate yakın olmasına dikkat etmelidir. Yani sıcağı sıcağına yapılan tekrarlar, çalışmalar bilgiler arasında kurulan bağlantıyı güçlendirir. Böylece de unutma azalır, öğrenilen bilgi daha sağlam temelle pekiştirilmiş olur. Genellikle en zorlanılan dersleri, en iyi anlaşılan saatlerde çalışmak öğrenmeyi olumlu yönde  etkiler. Bunun için en verimli saatler genellikle sabah saatleri ve yatmadan hemen önceki saatlerdir. Bu, bireye göre değişse de yapılan araştırmalar biyolojik saat kavramına göre bu yöndedir.

Haftalık çalışma planı yaparken, her gün, hangi saatlerde hangi etkinlik yapılacağı düşünülerek her etkinlik için belli zamanlar ayrılmalıdır. Dersin verimli çalışılabilmesi için ortamda dikkat dağıtıcı her şeyin uzaklaştırılması gerekir. Ders çalışırken molaların da doğru zamanda verilmesi ve bu sürelere riayet edilmesi önemlidir. Bir çalışma planı  öğrenilen konuların sıcağı sıcağına tekrarını ve soru çözümünü içermelidir. Yani tekrarları ve ödevlerin yapılma aşamalarını, sonraki işlenecek konunun kısa ve genel bir ön hazırlığını kapsamalıdır.

Planlı çalışma sürecinde ilk aşama her zaman bireyin çalışma ortamının buna müsait olup olmadığıdır. Sonraki aşamalarda birey önce eksiklerini tespit etmeli, her ders ile ilgili hangi ünite ve konularda sorumlu olduğunu belirlemeli ve bunları bir önem sırasına koymalıdır. Belirlenen konular günlere ve gün içinde de ortalama saatlere bölünmelidir. Plan ve program hazırlanırken de günlük ders çalışma zamanı, okuldaki süre, sosyal aktiviteler, kurslar, fizyolojik ihtiyaçlar için ayrılan süreler de  dikkate alınmalıdır.

Planlı çalışma uygulanabilir nitelikte, kişiye özel olmalıdır. Esnek bir yapıda olmalı ki ufak tefek aksaklıklar ve değişikler çok büyük bir program değişikliği yapılması zorundalığı yaratmamalı. Aynı gün çalışılacak derslerin içeriği birbirine benzemeyenlerden oluşmalı. Yani sözel-sayısal birlikte ilerletilmeli. Yine öğrenmekte zorlanılan iki ders üst üste konulmamalı. Çalışma planına bir zor ders, bir kolay ders, sayısal-sözel ders şeklinde ayarlanılmalı.

 Hazırlanan program zorunluluk, mecburiyet, aşırı bir performans gerektiren türden değil sorumluluk taşıtan ve harekete geçiren türden olmalıdır. Planlı çalışma sonucunda birey, planına uymuşsa kendisini ödüllendirmelidir. Bu tarz ödüllerin, motivasyonu artırıcı ve stresi azaltıcı yönde etkisi olur.

Planlı çalışma yapılırken uzmanlar genellikle üç tür planı önerir. Dönemlik plan; duvara asılı olan aylık takvimlere, öğrenci için önemli olan sınavlara, ödevlere, toplantılara, belli randevulara vs. tarihlerine yer verir. Böylece birey haftanın başından, ilerleyen günlerde neyi, ne zaman yapacağını bilir ve planlamasını bu şekilde aksamadan ayarlayabilir. Haftalık plan; bir hafta boyunca yapılacak tüm faaliyetler, çalışılacak derslerin saat süreleri en kısa ifadeyle işlendiği plandır. Haftalık plan esnek olmalı, ani gelişmelere ve düzenlemelere açık olmalıdır. En kullanışlı çalışma planı haftalık olanıdır. Günlük plan; haftalık planda yapmayı planladığınız tüm etkinlikleri gün olarak, saat saat, geniş açıklamalarla yazarak günlük plan hazırlanır. Bunun bireye en önemli katkısı unutmaların önüne geçmesine yardımcı olur.

Planlı çalışma için her bireyin verimli çalışabildiği saatler farklıdır, birey bu saatleri doğru keşfedip zorlandığı derslere veya konulara bu aralıklarda yoğunlaşabilir. Derslere verilen çalışma süreleri için kesin bir kıstas yoktur. Her öğrenci ön bilgisine, dersi anlamamış olmasına v.b. bir çok kritik durumu dikkate alarak hangi derse ne kadar zaman ayırması gerektiğini kendisi planlamalıdır. Çalışma planında dersin başlayış, bitiş, tekrar zamanları mutlaka saat olarak belirtilmelidir. Planlı çalışma sürecinde çalışma süreleri mümkün olduğunca aynı saatler olmalı. Böylece koşullanma daha kolay gerçekleşmiş ve rutin daha kolay sağlanmış olur. Tekrar yapılırken sürekli değil, aralıklı yapıldığı taktirde daha verimli alınır. Sürekli konu ve ders tekrarı yapmak yeni bilgilerin öğrenilmesini güçleştirir. İdeal ders çalışma 40 dk. ders çalışma, 5 dk. tekrar, 10 dk. dinlenme, daha sonra diğer saatin çalışmasına geçilir ve  bu şekilde ders çalışmaya devam edilir. Yine ders dışında hoş vakit geçirmek ve sosyalleşmek adına molalar da programda yer almalıdır.

Hazırlanan çalışma planına her zaman adım adım uyulmamış olabilir. Bunlar bir yere not alınıp yeni planlama yapıldığında dikkate alınması gereken basamaklarıdır.

Başarılı olmak, hedefe daha az stresle daha hızlı ve sağlam adımlarla ulaşmak için planı çalışmak her zaman en önemli basamak olmuştur.  Başlarda uygulamak ve uymak zor olsa da kararlı ve sabırlı davranarak rutini sağlamak kolaylaşacaktır.